رابطه وسهم پیش بینی کنندگی تاثیرهوش معنوی وعمل به باورهای دینی برتنظیم هیجان شناختی درزنان باردار

تعیین رابطه و سهم پیش­بینی­کنندگی تاثیر هوش معنوی و عمل به باورهای دینی بر تنظیم هیجان شناختی در زنان باردار.

1-1- مقدمه

تنظيم هيجان نقش مهمي در سازگاري ما با وقايع استرس­زاي زندگی دارد. یکی از راهبردهای نظم­جویی هیجان، تنظیم هیجان شناختی است، که دلالت بر شیوه شناختی دستکاری اطلاعات فراخواننده هیجان دارد. نتايج پژوهش­ها ­نشان می­دهند كه ظرفيت افراد در تنظيم مؤثر هيجان شناختی بر بهزیستی روانشناختي، جسماني و بين­فردي تأثير مي­گذارد. از آنجایی که اثربخشي فردي در تنظيم هيجان شناختی و شناسايي عوامل زيربنايي مؤثر در آن امري اساسي به شمار مي­رود و انسان موجودی زیستی، روانی، اجتماعی و معنوی است، در بررسی مسائل مربوط به او و دست­یابی به نتایج دقیق و جامع، نیازمند بررسی تک­تک این ابعاد بر مساله مورد بررسی و سپس برنامه­ریزی جهت ایجاد تغییر بهینه است. بنابراین در پژوهش حاضر می­خواهیم به بررسی رابطه تنظیم هیجان شناختی، هوش معنوی و عمل به باورهای دینی در زنان باردار بپردازیم زیرا بهداشت روانی زنان در این دوره اهمیت دوچندان می­یابد و در سلامت جسمانی و روانی مادر و جنین نقش بسزایی دارد. در این فصل به بیان مسئله، ضرورت و اهمیت پژوهش، هدف­ها و سؤالات پژوهش و تعریف نظری و عملیاتی متغییرها با هدف شناخت بیشتر موضوع خواهیم پرداخت.

1-2- تعریف موضوع و بیان مسأله

تنظیم هیجان، مؤلفه­های تحولی و پیامدهای آن موضوعی است که به موازات توجه مجدد به هیجانات، اهمیت و تفسیر جدیدی پیدا کرده و در زمینه­های متعدد دیگری چون رشد شناخت بر خود، رشد شناخت و گویایی، و تکامل دستگاه عصبی– فیزیولوژیک گسترش یافته است. منظور از تنظیم هیجان گماشتن افکار و رفتارهایی است که به عملکرد هر چه بهتر در زندگی بینجامد (امین­آبادی، دهقانی و خداپناهی، 1390). در دیدگاه سازمانی، پاسخ­های هیجانی قابلیت انعطاف دارند و قالبی نیستند، حساس به موقعیت­هایند، با سرعت در برابر شرایط تغییر می­کنند، به نحوی که کنش­وری سازنده ارگانیسم زنده بتواند در سطح بالاتری تنظیم شود و فرآیندهای تنظیم­گر هیجانات­اند که می­توانند این امور را انجام دهند. فقدان توانایی تنظیم هیجان می­تواند منجر به برانگیختگی­های هیجانی زیان آور، ناسازگاری و عدم هدایت هیجان­ها شود و بدین ترتیب مانع از داشتن توانایی عملکردی سازش یافته و شایسته گردد (گرنفسکی^[1] و کریج^[2]، 2006). 

هنگامي كه فرد با يك موقعيت هيجاني روبرو مي­شود، احساس خوب و خوش بيني براي كنترل هيجان كافي نيست بلكه وي نياز دارد كه در اين موقعيت­ها بهترين كاركرد شناختي را نيز داشته باشد (رضوان، بهرامی و عبدی، 2006). در اصل در تنظيم هيجان به تعامل بهينه­اي از شناخت و هيجان جهت مقابله با شرايط منفي نياز است (اکنر^[3] و گراس^[4]، 2005). زيرا انسان­ها با هر چه مواجه مي­شوند آن را تفسير مي­كنند و تفسيرهاي شناختي تعيين­كننده واكنش­هاي افراد است (عبدی، باباپور و فتحی، 1389).

پژوهش­ها نشان داده­اند كه طبقه قدرتمندي از تنظيم هيجان شامل راه­هاي شناختي اداره اطلاعات هيجاني تحريك­كننده است (اکنر و گراس، 2005). تغيير در هر كدام از بخش­هاي مختلف عملكرد سيستم­هاي شناختي، از قبيل؛ حافظه، توجه و هوشياري موجب تغيير خلق مي­شود. بنابراين نمي­توان نقش تنظيم هيجان شناختي را در سازگاري افراد با وقايع استرس­زاي زندگي ناديده گرفت (گرنفسکی و کریج، 2006). تنظيم هيجان شناختي به تمام سبک­های شناختي اطلاق مي­شود كه هر فردي از آن به منظور افزايش يا كاهش و يا حفظ هيجان خود استفاده مي­كند (گراس، 2001).

تنظیم هیجان بوسیله شناخت به طرزی تفکیک ناپذیری با زندگی افراد رابطه دارد، تنظيم هيجان شناختي همراه هميشگي آدمي است كه به مديريت يا تنظيم عواطف و هيجان­ها كمك مي­كند و به انسان توان سازگاري بيشتر به خصوص بعد از تجارب هيجاني منفي را مي­دهد (موریس^[5]، سیلک^[6]، استنبرگ،^[7] مایرز^[8] و رابینسون^[9]، 2007). از عواملی که می­تواند به تنظیم هیجان شناختی کمک کند بكارگيري الگوهاي معنوي و ديني در زندگي روزمره بشر است که مي­تواند احساس امنیت جسماني، شناختي و هيجاني را فراهم آورد (پکوک^[10] و پولاما^[11]،1994) و موجب افزايش سازگاري و بهزيستي انسان شود (آمرام^[12]، 2007).